E60 M5 “geek edition,,
Mig hefur langað í smá tíma til að taka út einn af betri akstursbílum sem hefur komið af þýsku færibandi eða færibandi yfir höfuð, greina hann alveg niður að beini á tæknilegan hátt og fara yfir allar nýjungar , breytingar og snilld sem að leynist í þessum bíl og ekki allir vita af.
E60 M5 sem kemur af krafti á markað árið 2005 er búinn að hrista upp í mörgum.
Vélin S85B50
Vélin í E60 M5 er fyrsta M vélin sem að hönnuð er algjörlega frá grunni í þeirri hugsun að vera M vél og miðað við ótrúlegar nýjungar sem koma með henni er óhætt að segja að verkfræðingar hafa fengið lausan tauminn í að ná sem mestu útúr vélinni. Þó ekki sé eingöngu horft á hestaflatölur þegar sagt er að þeir hafi viljað ná sem mestu út úr henni þá er frekar verið að segja að heildarpakkinn , afl , breytt togsvið , viðbragð , nákvæmni , hár snúningur og á móti eldsneytisnýtni , eyðsla , áræðni og þýður gangur.
Margt af þessu getur togast á þegar hanna á vél en einhvernveginn hafa BMW menn náð ótrúlegum eiginleikum út úr nýrri vél sem heitir S85B50(4999cc) , 10 sílendra V-vél sem skilar 373kW(507PS)@7750sn/min og togar 520Nm@6100sn/min með hámarkssnúning upp á 8250sn/min.
Mikil framför hefur verið frá E39 M5(1999-2003) en í þeim bíl er vél sem heitir S62B50(4941cc) og er 8 sílendra V-vél sem skilar 294kW(400PS).
Vélin í hinum nýja M5 er 90° V10 en 90° voru valdar framyfir 73° útaf ákveðnum vélarhreyfingum eða víbring sem vill koma undir ákveðnu álagi og snúning en rétthornið á alveg að vera laust við þetta. Þetta stenst, því að koma við S85 í gangi er ótrúlegt , maður finnur það varla að hún sé í gangi og það er sama á hvaða snúning hún er, það eru engar aukarhreyfingar á vélinni. Góður tíkall gæti staðið uppréttur ofan á henni án þess að svitna.
BMW menn hafa haft miklar áhyggjur af þyngd því þessi vél er aðeins 1.1kg þyngri en “gamla,, S62 sem er ótrúlegt afrek.
Veit ekki hversu áreiðanlegar heimildir það voru en eitt sinn heyrði ég að við þróunarvinnuna á þessari véla náði BMW menn að létta hreyfanlega hluti vélarinnar um 17% á þróunartímabilinu sem endar í því að heildarþyngd vélar er 230Kg en þeirri þyngd má þakka að blokk og hedd eru algjörlega smíðuð úr háþróaðri álblöndu.
Blandan heitir hypereutectic aluminium-silicon alloy eða blanda af áli og kísil/sílisíum og hypereutectic er sérstök blöndunaraðferð. Aðferðin er þannig að efnin tvenn er blönduð saman við lægsta mögulega hitastig, 17% kísill og 83% ál , og við þessa ákveðna aðferð blandast efnið algjörlega á mólekúl stigi og verður því efnin sem eitt.
Slífar eru óþarfar í S85, innan á strokksveggina er Ferrostan húð sem er 10 µm að þykkt og að auki fyrir tilkeyrsluna þá eru 2 µm lag af tini húðað yfir sem tryggir alla eiginleika sem kappakstursmótor þarf.
S85 er smíðuð með hásnúningsmarkmið þ.e. langt í rauðu línuna í mælaborðinu. Vegna þessa þá gátu þeir ekki notað Valvetronic© tæknina sína sem getur látið vél vinna með vakúmlausa soggrein. En Valvetronic© vinnur meðal annars þannig að inngjöf er oftast stjórnað með lyftuhæð á ventlunum.
Valvetronic© var ekki hægt að nota því það er ekki áreiðanlega nákvæmt yfir 8000sn/min og hentaði því ekki vélinni , úr þessu bættu þeir með að setja inngjafarspjald á hvern strokk alveg upp við hedd. Eins og við alla M-mótora frá upphafi.
Það gera 10 inngjafarspjöld með tveimur mótorum þ.e einn á hvora hlið mótorsins ásamt stöðuskynjurum. Með að hafa inngjafarspjald á hvern sílender er verið að reyna að útiloka vakúm sem skilar sér í betra viðbragði á inngjöf. En inngjafarspjald við hvern strokk er ekkert nýdæmi hjá ///M deild BMW þar sem að þettahefur verið svona frá fyrstu ///M vél sem var smíðuð og til dagsins í dag.
Fyrir hásnúningsmótor er nauðsynlegur breytilegur ventlatími á bæði inn og út ásum vélar , kerfið heitir bi-VANOS , 60° svið á inn ásum og 37° breytilegt svið á útásum. Með breytilegum ventlatíma er hægt að fá breiðara togsvið og viðhald á togi upp á topp snúning. Þar má nefna að frá 6100sn/min sem hámarkstog er á mótornum og upp á 8250sn/min viðheldur hann 80% af hámarkstogi.
Það þarf ekki að horfa lengi á mótorinn til að sjá að hann er hannaður með mótorsport í huga.Þetta sést en betur þegar mótorinn er opnaður og íhlutir skoðaðir til dæmis má nefna að höfuðlegur á sveifarás liggja ekki í svokölluðum bökkum því blokkin er skipt í tvennt , efri og neðri part. Neðriparturinn er í rauninni höfuðlegu bakkinn fyrir allar legurnar og boltast á efri partinn með sveifarásinn á milli. Þetta gefur ótrúlegan styrk og mikla dreifingu á álagi , en því er dreift með sérstökum boltum sem voru sérhannaðir í þetta til að dreifa álaginu jafnt yfir allan neðripartinn af blokkinni. Þetta mun vera fyrsta V-vélin frá BMW sem að nýtir sér þessa tækni og ekki veitir af því að S85 er með 12:1 í þjöppu sem að slær út E46 M3 sem er með 11.5:1.
Miklar nýjungar eru í rafræna kaflanum yfir nýju vélinni frá M deild BMW.
Þar má nefna í beinni þýðingu ,,sameindarstraummæling”, en sú tækni er búin að gera bank skynjara (knock sensor) óþarfa en þeir nema hvort kveikjabank sé til staðar og geta einnig skynjað hvort að bruni hafi átt sér stað á ákveðnum sílender.
Við skulum kalla þetta SSM(sameindarstraummæling) til að einfalda hlutina, SSM virkar þannig að kertin sem hafa aðeins haft einn tilgang , kveikja í bensínblöndunni, eru farin að gera enn meira. SSM er þannig að ástandið inn í sílenderinum er kannað með að eftir að meint kveikja á sér stað á hverjum sílender fer stuttur jákvæður púls niður kertið og við það dragast að rafeindir úr loftinu sem hafa sundrast af atómum við brunann.Við ákveðnar aðstæður verður meiri straumur og minni straumur og veit því tölvan nákvæmlega hvað er að gerast inn í sílendrinum sem ekki hefur áður verið hægt nema með í rauninni líkindareikning frá boðum skynjara.
Ástandið sem hefur verið hægt að nema með súrefnisskynjurum og bankskynjurum er komið skrefi framar og með SSM er hægt að nema hvort að kveikja sé of fljót eða of sein. Hvernig blandan er og hvernig bruninn er. Þetta gefur færi á að bregðast strax við ástandsbreytingum.
Nýjungar eru hægt að finna um allan bílinn. Þar má nefna nýjan gírkassa frá BMW.
Hann hefur á sér heitið SMG sem er skammstöfun fyrir Sequential Manual Gearbox. Gírkassinn sem er algjörlega sjálfvirkur í virkni er uppbyggður eins og beinskiptur kassi. Þó ekki alveg því að gírröðunin ert afbrigðileg. Eins og í venjulegum gírkassa þar sem hver hulsa er með 2 gíra , t.d. 1-2, 3-4 ,5-R. En í SMG kassanum er uppröðunin t.d 3-1 ,6-2 ,4-7 ,5-R
Þetta skýrist á því að tölvan sér algjörlega um skiptingingar. Þ.e uppröðunin bætir skiptihraðann þannig að hulsan fyrir næsta gír þarf ekki að fara úr einum í og yfir í annan heldur er önnur hulsa lögð af staða á meðan næsta hulsa er að draga úr síðasta gír. Þetta gefur skiptihraða undir 0.08 sec sem er ljóshratt og ekki gerlegt fyrir mennskan hug að ná svoleiðis skiptingu í hvert skipti þó ein og ein geta komist nálægt því.
Hver skipting er fullkomin og neglir mann í bakið í hvert skipti. Niðurskiptingar eru enn fullkomnari þar sem tölvubúnaður bílsins lætur vélarsnúning hitta nákvæmlega á þegar neðri gír er valinn.Þetta er tækni þegar menn keyra með heel/toe tækni , þ.e tippla létt á bensíngjöfina í niðurskiptingum.
SMG Getrag 247 er fyrsti SMG kassinn sem að er ekki hugsaður sem SMG kassi eftirá. Þessi kassi er smíðaður frá upphafi með þetta í huga. Skiptiventlarnir boltast beint ofaná miðjan kassa sem er nýjung meðaðvið eldri SMG færslur sem hafa haldið sig í klunnalegu apparati aftaná gírkassa. Háþrýst rafmagnsdæla sér um að toppþrýstingur sé alltaf á kerfinu til að tryggja snöggar og nákvæmar skiptingar. Vinnuþrýstingur er um 75 bar , hámarkið er 90 bar en það er einungis til staðar þegar er verið að kenna skiptingunni upp á nýtt. Þegar nákvæmnin þarf að vera mikil þarf tölvan að læra á íhlutina sem stjórnað er. Skiptiventlar á tveimur skiptingum geta ekki verið með eins hegðunarmynstur og þess vegna þarf tölvan að læra á íhlutina. Hún sér hvernig hlutirnir virka og mynstur þeirra og breytir því sínu mynstri eftir reiknitöflu til að fá sem mest útur hlutunum. Til eru nokkrar stillingar fyrir SMG, hægt er að hafa hana á sjálfskiptri stillingu og hægt að velja um 6 skiptihraða á þeirri stillingu. Einnig er hægt að hafa kassann í beinskiptum ham sem bíður upp á 7 skiptihraða. Hægt er að skipta bæði með gírstönginni sem eru á milli framsætanna, en eins og er vinsælt með rafstýrða gírkassa eru skiptiflipar sitthvorumegin við stýrið svo ekki langt þurfi að teygja sig fyrir snöggar skiptingar. Þegar mesti skiptihraðinn er valinn og þessi vél sem er í sama orkuflokki og kjarnorkusprengja er keyrð á útopnu finnst manni rétt vera búinn að snerta takkann þegar maður er kominn í næsta gír.
Það er mikið hægt að stilla í M5 , Skiptihraðann , spólvörn , demparastjórnun , útgangsafl vélar. Að stilla þetta allt getur verið leiðindi þegar lent er í óvæntum kappakstri og því hefur verið fundinn upp frábær M takki. Þegar ýtt er á þennan takka koma upp allar þínar stillingar sem þú ert búinn að setja upp eftir þínu höfði, þetta stillist í gegnum I-Drive sem er búið að minnka takkaflóðið svakalega og bíður upp á mikla möguleika. I-Drive er í rauninni tölva sem sér um allar stillingar bílsins , allt frá útvarpsstöðvum til hversu öflugt rassagrillið er. I-Drive stýrist af einum snúningsrofa og valmyndsrofa. Þetta er virkilega stílhreint og hafa aðrir framleiðendur tekið þetta upp. Þetta sparar pláss en samt geturðu haft fleiri valmöguleika en samt einfaldað allt. Þegar stilltur er M takkinn fyrir gamanið eru þrír valmöguleikar fyrir spólvörnina, DSC á , M-mode , DSC af. M-mode er svolítið skemmtilegur hlutur þar sem að það er millistigið að hafa spól/stöðuleikastýringuna á og af. Bíllinn leyfir þér spól og skrik upp að ákveðnum mörkum ( sem eru ótrúlega langt sem þetta leyfir þér að fara) og er ekkert að taka harkalega inn í þegar dansað er á línunni. Þetta eykur skemmtanagildið fyrir þá sem eru ekki bakvið stýrið á hverjum degi og geta reytt sig á tæknina til að bjarga sér útur vitleysunum. Það sem einkennir alltaf alvöru sportbíla með rafstýrða kassa er rásstýring. Hægt er með einfaldri aðgerð að spyrna af stað á besta mögulega hátt og tölvan sér algjörlega um það.
Þó mikið meira sé hægt að fara yfir læt ég þetta duga í bili.
Bottom line , geðveikur bíll...